<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN">
<HTML>
<HEAD>
<META http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-9">
<META NAME="GENERATOR" CONTENT="lfparser_2.43">
<META NAME="LFCATEGORY" CONTENT="SystemAdministration">
<link rel="icon" href="../../common/images/lf-16.png" type="image/png">
<TITLE>lf298, SystemAdministration: De�i�tirilmi� Knoppix Linux ile 8cm'lik �oklu a��l��l� CD</TITLE>
<style type="text/css">
<!--
td.top {font-family: Arial,Geneva,Verdana,Helvetica,sans-serif; font-size:12 }
pre { font-family:monospace,Courier }
pre.code { font-family:monospace,Courier;background-color:#aedbe8; }
p.cl { color:#EE9500 }
a.nodec { text-decoration:none }
p.trans { font-size:8pt; text-align:right }
p.clbox { width:50%; alignment:center; background-color:#FFD700;
border-style:none; border-width:medium; border-color:#FFD700;
padding:0.5cm; text-align:center }
p.code { width:80%; alignment:center; background-color:#aedbe8;
border-style:none; border-width:medium; border-color:#aedbe8;
padding:0.1cm; text-align:left }
p.foot { background-color:#AAAAAA; color:#FFFFFF; border-style:none;
border-width:medium; border-color:#AAAAAA; padding:0.5cm ;
margin-top:0.1cm; margin-right:1cm; margin-left:1cm;
text-align:center }
.mark { background-color:#e6e6ff }
-->
</style>
</HEAD>
<BODY bgcolor="#ffffff" text="#000000">
<!-- this is generated html code. NEVER use this file for your
translation work. Instead get the file with the same article number
and .meta.shtml in its name. Translate this meta file and then
use lfparser program to generate the final article -->
<!-- lfparser can be obtained from http://www.linuxfocus.org/~guido/dev/lfparser.html -->
<!-- this is used by a number of tools:
=LF=AUTHOR: Tjabo Kloppenburg
=LF=CAT___: SystemAdministration
=LF=TITLE_: De�i�tirilmi� Knoppix Linux ile 8cm'lik �oklu a��l��l� CD
=LF=NUMBER: 298
=LF=ANAME_: article298.shtml
-->
<!-- 2pdaIgnoreStart -->
<!-- start navegation bar, style=2 -->
<!-- top navegation bar -->
<TABLE summary="topbar_1" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" width="90%">
<TR bgcolor="#2e2292">
<TD class="top"><TABLE summary="topbar_1_logo" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" width=
"100%">
<TR><TD width="319"><IMG src="../../common/images/logolftop_319x45.gif"
alt="[LinuxFocus-icon]" width="319" height="45" align="left"
border="0"></TD>
<TD class="top">
<TABLE summary="topbar_1_links" width="100%">
<TR align="right">
<TD class="top">
<A class="nodec" href="index.shtml"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2"><--</FONT></A> |
<A class="nodec" href="../index.shtml"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">Ana Sayfa</FONT></A> |
<A class="nodec" href="../map.html"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">Eri�imd�zeni</FONT></A> |
<A class="nodec" href="../indice.html"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">��indekiler</FONT></A> |
<A class="nodec" href="../Search/index.shtml"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">Arama</FONT></A> </TD>
</TR>
<TR align="right">
<TD class="top">
<HR width="100%" noshade size="1">
</TD>
</TR>
</TABLE>
</TD>
</TR>
</TABLE>
</TD>
</TR>
</TABLE>
<!-- end top navegation bar -->
<!-- blue bar -->
<TABLE summary="topbar_2" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center"
width="90%">
<TR bgcolor="#00ffff">
<TD><IMG src="../../common/images/transpix.gif" width="1" height=
"2" alt=""></TD>
</TR>
</TABLE>
<!-- end blue bar -->
<!-- bottom navegation bar -->
<TABLE summary="topbar_3" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center"
width="94%">
<TR bgcolor="#000000">
<TD>
<TABLE summary="topbar_3_links" cellspacing="0" cellpadding="1" border="0" width=
"100%">
<TR align="center">
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../News/index.html"><FONT color=
"#FFFFFF">Duyumlar</FONT></A> </TD>
<TD WIDTH="5%"><FONT color="#FFFFFF">|</FONT> </TD>
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../Archives/"><FONT color=
"#FFFFFF">Belgelikler</FONT></A> </TD>
<TD WIDTH="5%"><FONT color="#FFFFFF">|</FONT> </TD>
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../Links/index.html"><FONT color=
"#FFFFFF">Ba�lant�lar</FONT></A> </TD>
<TD WIDTH="5%"><FONT color="#FFFFFF">|</FONT> </TD>
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../aboutus.html"><FONT color=
"#FFFFFF">LF Nedir</FONT></A> </TD>
</TR>
</TABLE>
</TD>
</TR>
</TABLE>
<!-- end bottom navegation bar -->
<!-- stop navegation bar -->
<!-- SSI_INFO -->
<!-- tr_staticssi include virtual -->
<!-- tr_staticssi exec cmd -->
<!-- addedByLfdynahead ver 1.5 --><TABLE ALIGN="right" border=0><TR><TD ALIGN="right"><FONT SIZE="-1" FACE="Arial,Helvetica">Bu makalenin farkl� dillerde bulundu�u adresler: <A href="../../English/May2003/article298.shtml">English</a> <A href="../../Deutsch/May2003/article298.shtml">Deutsch</a> <A href="../../Francais/May2003/article298.shtml">Francais</a> <A href="../../Italiano/May2003/article298.shtml">Italiano</a> <A href="../../Nederlands/May2003/article298.shtml">Nederlands</a> <A href="../../Turkce/May2003/article298.shtml">Turkce</a> </FONT></TD></TR></TABLE><br>
<!-- SSI_INFO STOP -->
<!-- 2pdaIgnoreStop -->
<!-- SHORT BIO ABOUT THE AUTHOR -->
<TABLE ALIGN=LEFT BORDER=0 WIDTH="190" summary="about the author">
<TR>
<TD>
<img src="../../common/images/TjaboKloppenburg.png" alt="[Photo of the Author]" width="90" height="115">
<BR> Tjabo Kloppenburg <a href="http://www.taponet.de/"><font size="1">(homepage)</font></a>
<BR><BR>
<I>Yazar hakk�nda:</I><BR>
<!-- aboutauthor_start -->
<p>Ben 1996 y�l�nda bu hastal��a yakaland�m. Slckware 3.1 :-)
Python, Perl, Gawk vs betik programlar� yazmaktan ho�lan�yorum ve
�e�itli ayg�tlar� ba�latmak ilgimi �ekiyor.</p>
<!-- aboutauthor_stop -->
<!-- TRANSLATED TO tr -->
<BR><BR><I>T�rk�e'ye �eviri:</I><BR>
Erdal Mutlu <small><erdal(at)linuxfocus.org></small>
<br>
<!--
=LF=TRANSTO=tr: Erdal Mutlu
-->
<!-- TRANSLATED TO STOP -->
<BR><i>��erik</i>:
<UL>
<LI><A HREF="#298lfindex0">�nko�ullar</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex1">Temeller</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex2">Bu kadar konu�ma yeter, �imdi ba�layal�m</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex3">A��l�� beti�i ile a��l�� men�z�</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex4">A��l�� diskleri nas�l yarat�l�r?</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex5">�imdi ISO dosyas�n� yaratal�m ve CD'ye yazal�m</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex6">Makefile dosyas� kullanmak</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex7">Daha fazla a��l�� diskleri</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex8">Daha fazla i�erik</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex9">Knoppix'i uyarlamak</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex10">Knoppix'i ayarlamak</A></LI>
<LI><A HREF="#298lfindex11">Sonu�</A></LI>
<LI><A HREF="http://cgi.linuxfocus.org/cgi-bin/lftalkback?anum=298">Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz</A></LI>
</UL>
</TD></TR></TABLE>
<!-- HEAD OF THE ARTICLE -->
<br>
<table border="0"><tr><td>
<H2>De�i�tirilmi� Knoppix Linux ile 8cm'lik �oklu a��l��l� CD</H2>
<img src="../../common/images/illustration298.png" alt="[Illustration]" hspace="10" width="156" height="149">
<!-- ABSTRACT OF THE ARTICLE -->
<P><i>�zet</i>:
<P>
<!-- articleabstract_start -->
<p>LinuxFocus'daki baz� yaz�lar� okuduktan ve �nternet'teki
sayfalarda gezindikten sonra sistemi g�venilir �ekilde ba�latabilen CD'ler,
vir�ss�z a��l�� diski ba�latmak, tek dikli Linux
diskleri veya uyarlanm�� knoppix sistemi haz�rlama y�ntemi buldum.<br>
�e�itli durumlarda yararl� olabilecek, her cebe s��abilen,
8cm lik bir CD'ye yaz�lan 183MB'lik bir sistemdir.</p>
<!-- articleabstract_stop -->
<br><!-- HR divider --><center><font color="#8282e0"><b>_________________ _________________ _________________</b></font></center><br>
</td></tr></table>
<!-- BODY OF THE ARTICLE -->
<A NAME="298lfindex0"> </A>
<H2>�nko�ullar</H2>
<p>Temel Linux bilgisine sahip oldu�unuzu ve CD yazman�n nas�l
yap�ld���n� bildi�inizi varsay�yorum. Okunup yaz�labilen CD yazabilen bir CD s�r�c�s�ne
de sahip olman�z gerekir. Bu iyi olur, ��nk� insanlar yapt�klar�
hatalardan daha iyi ��reniyorlar... Okunup yaz�labilen CD'lere,
8cm'lik CD-R'ler ve birka� y�z MB bo� alana sahip �al��an bir Linux
sisteme de sahip olman�z gerekir.<br>
Sonralar�, knoppix'i uyarlama s�ras�nda, paketleri �nternet'ten
indirebilmek i�in bir �nternet ba�lant�s�na gereksinim duyacaks�n�z.
E�er, yerel bir Debian yans� y�resi sunacak nfs veya samba'n�n nas�l yap�land�r�ld���n�
biliyorsan�z, o zaman h�zl� bir �nternet ba�lant�s�na gerek
duyacaks�n�z. Son olarak da, paket y�kleme ve kald�rma gibi
Debian bilgisine sahip olman�z veya yard�m alabilece�iniz bir arkada�
yada IRC kanal�na sahip olman�z gerekecektir. Bir de loopback (geri
y�nlendir) ayg�t�n�n nas�l kullan�ld���n� bilmeniz gerekir.
</p>
<A NAME="298lfindex1"> </A>
<H2>Temeller</H2>
<p>CD'lerden sistem a�makla, disket s�r�c�s�nden veya
diskten sistemi a�mak benzerlik g�stermektedir.
Diskten bir�eyler belle�e y�klenmekte ve ba�lat�lmaktad�r.
�lk zamanlarda CD'ler sistemleri ba�latmak amac�yla
d���n�lmemi�ti ve donan�m yaz�l�mc�lar� �e�itli sihirler
kullanarak bu i�i yapmaktayd�: Baz� �reticilere �zg� BIOS
de�i�iklikleri yapt�ktan sonra, "el torito" standard�n�
tan�mlad�lar.<br>
<br>
A��l�� disk imgesini (image) i�eren CD'de bir veri yap�s�
tan�mlamakta ve bellekteki disket s�r�c�s�n� taklit edecek,
BIOS'da bu veri yap�s�n� belle�e y�kleyebilecek bir kod
tan�mlamaktad�r. Belle�e y�kledikten sonra herhangi bir
disk gibi sistemi a�maktad�r.<br>
<br>
Bir disket taklintlendirmesiyle, 1.44MB'lik veya siz her ne kadar
g�rmediyseniz de BIOS kullanabildi�i i�in 2.44MB'lik a��l�� disketi
bile olu�turulabilir. CD'den sistemi a�mak istedi�imizde 2.88MB'lik
yerle s�n�rl� de�iliz, loopback ayg�t� ve baz� ara�lar
kullanarak bir a��l�� imgesi olu�turmam�z yeterlidir.<br>
<br>
Tek bir disk hen�z �oklu a��l�� diski anlam�na gelmemektedir.
Di�er dosya sistemlerindeki a��l�� imgelerini y�kleyebilecek ve
ba�latabilecek bir araca gereksinim vard�r. Bunun i�in Boot-Scriptor
bize yard�mc� olacakt�r. Boot-Scriptor ile CD'den bir y�kleyici (loader)
arac�l���yla (Evet, disk taklitlendiricisi (emulation) olmadan da bu olas�d�r.)
a��l�� yap�lacak ve men�den istenilen disk imgesi se�ilebilecektir.
Boot-Scriptor biraz sihir yaparak, disket s�r�c�s�ndeki bir disket
gibi, imgeyi bir disket taklitlendiricisine y�kleyecektir.<br>
<br>
Bunlar, Windows'un �e�itli s�r�mlerinin a��l�� imgeleri,
NT ge�i�s�zc��� de�i�tiricisi, k���k Linux da��t�mlar� veya
orta boyutlu bir knoppix sistemini a�an bir knoppix a��l��
diski gibi, a��l�� diskleri olabilir.</p>
<A NAME="298lfindex2"> </A>
<H2>Bu kadar konu�ma yeter, �imdi ba�layal�m</H2>
<p>CD'nin yap�s�n� olu�turmam�z i�in yeteri kadar
bo� yere sahip bir dizine gereksinimimiz vard�r.
"<code>/data</code>" dizininde yeterince bo� yer
oldu�unu var say�yorum. Projemizin temel dizini
"<code>/data/mboot</code>" olabilir. Bu dizinin
i�inde CD'nin verilerinin yer ald��� "<code>toolcd/</code>"
dizini ile vir�s taray�c�lar� gibi ara�lar�n as�llar�n�n
yer ald��� "<code>/archive</code>" dizinini yaratt�m.<br>
</p>
<A NAME="298lfindex3"> </A>
<H2>A��l�� beti�i ile a��l�� men�z�</H2>
<p>Ar�if ve INI dosyalar�n� <a href="http://www.bootscriptor.org/">Boot-Scriptor (bootscriptor.org)</a>
adresinde elde edebilirsiniz. Belgeler ar�ivde yer almad���ndan,
onlara saedece sanaldoku sayfas�ndan ula�abilirsiniz.<br>
<br>
Boot-Scriptor CD'de, bir y�kleyicinin yer ald��� kendi
"<code>bscript/</code>" dizini, bir grafik dosyas� (Bu dosya
se�imliktir. Belgelere bak�n�z.) ile "<code>bscript.ini</code>"
ad�nda bir dosyaya gereksinim duymaktad�r.<br>
Dosyada, "<code>print</code>", bir tu�a bas�l�nca "<code>onkey</code>"
ve a��l�� disk imgesi "<code>memdisk</code>" gibi,
basic programlama diline benzeyen komutlarla bir men�
olu�turulmaktad�r.<br>
<br>
A�a��daki basit �rne�e bir g�z at�n ve kendi ini dosyan�z� yaz�n:</p>
<pre class="code">
print "\ac\c0e--=> my multi boot cdrom with linux <=--"
print "F1 Bootdisk1"
print " w warm reboot"
MenuLoop:
onkey f1 goto bootDisk1
onkey w reboot warm
goto MenuLoop
bootDisk1:
memdisk \images\boot1.img
</pre>
<p>Daha bir�ok komut vard�r. Boot-Scriptor'un belgelerini
kopyalay�n ve CD'nin dizin yap�s� i�erisinde bir yere yerle�tirin.
Temel komutlar� ilk �renirken bu belgelere gereksinim duyacaks�n�z.
</p>
<A NAME="298lfindex4"> </A>
<H2>A��l�� diskleri nas�l yarat�l�r?</H2>
<p>CD ile olan ilk denememiz i�in Windows a��l��
diski, lilo yarat�lan Linux a��l�� diski veya
HAL ya da TomsRtBt (2.88MB) gibi tek disklik Linux
sistemlerinden biri gibi bir a��l�� diskine gereksinimimiz vard�r.
�nternet'te bir arama yapman�z yeterlidir.<br>
<br>
Diskten bir disk imge dosyas� olu�turmak i�in dd komutu
kullan�lmaktad�r:<br>
</p>
<pre class="code">
( disketi disket s�r�c�s�ne tak�n )
# cd /data/mboot/toolcd
# mkdir images (disk imgeleri i�in ayr�lm�� dizin)
# dd if=/dev/fd0 of=images/boot1.img
</pre>
<A NAME="298lfindex5"> </A>
<H2>�imdi ISO dosyas�n� yaratal�m ve CD'ye yazal�m</H2>
<p>"mkisofs" program�n�n a��l�� y�kleyicisinin d�zg�n
y�klenmesini sa�layan "-b" se�ene�i vard�r.
"-b" se�ene�ine verilen yoltan�m�, CD i�in olan taban
dizine ("<code>toolcd/</code>") g�re g�receli olarak
verilmektedir:<br>
</p>
<pre class="code">
# cd /data/mboot
# mkisofs -r -o iso.01 -b bscript/loader.bin \
-no-emul-boot -boot-load-size 4 toolcd
</pre>
<br>
�imdi, geriye kalan tek �ey var: ISO dosyas�n� CD-RW'a yazmakt�r.
Dosyay� CD-R, tek bir defa yaz�labilir CD'ye de yazabilirsiniz.
Ancak, "<code>bscript.ini</code>" dosyas�nda yapaca��n�z tek bir
karakter hatas� bile, yeni yaz�lan CD'nizin ��pe at�lmas�
ile sonu�lan�r. Bu y�zden siz siz olun defalarca yaz�labilen
CD-RW'lere yaz�n :-).<br>
<br>
Kay�t i�leminden �nce CD yaz�c�s�na verilecek <code>dev</code>,
yani ayg�t parametresini belirlemek gerekir.
Var olan ayg�tlar� g�rebilmek i�in"<code>cdrecord -scanbus</code>"
komutu kullan�labilir. E�er, hi� bir ayg�t g�z�kmediyse,
"<code>modprobe ide-scsi</code>" komutuyla s�zgelimi
"<code>ide-scsi</code>" ayg�t s�r�c�s� mod�l�n� y�klemeyip
tekrar deneyebilirsiniz.<br>
<br>
A�a��daki �rnekte 0,0,0 ayg�t numaras�na sahip CD-RW
s�r�c�s�ne, olu�turdu�umuz ISO dosyas�n� yazd�rabiliriz:<br>
<pre class="code">
# cdrecord -scanbus
Cdrecord 1.10 (i686-pc-linux-gnu) (C) 1995-2001 J. Schilling
Linux sg driver version: 3.1.22
Using libscg version 'schily-0.5'
scsibus0:
0,0,0 0) 'LG ' 'CD-RW CED-8083B ' '1.05' Removable CD-ROM
...
# cdrecord -v dev=0,0,0 speed=32 iso.01
</pre>
<br>
Baz� CD-RW'lerin h�zlar� (4 gibi) d���kt�r. Ama bunun bir �nemi
yok, ��nk� "cdrecord" CD-RW ayg�t�n�n �zelliklerini
okumakta ve olas� en b�y�k de�eri (32) kullanmaktad�r.<br>
<br>
CD yaz�m i�lemi sona erdi�inde, CD'den sistemi a�may� deneyebilirsiniz.<br><br>
<A NAME="298lfindex6"> </A>
<H2>Makefile dosyas� kullanmak</H2>
<p>"<code>mkisofs</code>" komutlunda parametre say�s�
fazla oldu�undan, hata yapma veya bir �eyi unutma olas�l���
olduk�a y�ksektir. "<code>cdrecord</code>" da do�ru
parametrelere gereksinim duydu�u i�in, en iyisi bir betik veya
Makefile kullanmaktad�r. Biz Makefile kullanaca��z. Bunun i�in
e�er sisteminzide y�kl� de�il ise, her yaz�l�mc�n�n kullanabilmesi
gerek "<code>make</code>" program�n� y�kleyin.<br>
<br>
Makefile dosyas�n� "<code>mboot/</code>" dizine bir ba�lant�
yaparak, CD dizin yap�s�nda bir yerde olu�turaca��z.
CD olu�turmada kullan�lan her�eyi CD'ye yerle�tirmek,
diskinizde dosyalar olmasa bile yeni ve hatta daha iyi bir
CD olu�turman�zda ve bir yedekleme arac� olarak da kullanabilmenizde
i�e yarayabilir.<br>
<br>
Makefile dosyan�z basit olabilir. ��te bir �rnek:<br>
</p>
<pre class="code">
BASE = toolcd
DEV = 0,0,0
SPEED = 4
VERSION = 01
ISO = iso.$(BASE).$(VERSION)
OPTIONS= -b bscript/loader.bin -no-emul-boot -boot-load-size 4
blank:
cdrecord -v dev=$(DEV) blank=fast
blankall:
cdrecord -v dev=$(DEV) blank=all
iso:
echo "deleting ~ files:"
@find $(BASE) -name "*~" -exec rm {} \;
echo "creating iso file:"
@mkisofs -r -o $(ISO) $(OPTIONS) $(BASE)
@echo
ls -al $(ISO)
burn:
cdrecord -v dev=$(DEV) speed=$(SPEED) $(ISO)
</pre>
<br>
Dosyadaki i�erleme <b>TAB</b> tu�uyla yap�lmal�d�r. <b>
Bunun i�in sak�n bo�luk kullanmay�n!</b><br>
<br>
Daha �nce de s�yledi�im gibi Makefile dosyas�n�n CD dizin yap�s�
i�inde bir yere yerle�tiriyoruz. "<code>/data/mboot/toolcd/scripts</code>"
gibi bir dizin iyi olur. Bunu sembolik ba�lant� ile "<code>/data/mboot/Makefile</code>"
olarak ba�layaca��z:
<pre class="code">
# cd /data/mboot
# ln -s toolcd/scripts/Makefile Makefile
</pre>
<br>
A��l�� diskleri ve vir�s taray�c�lar� gibi de�i�iklikler
yap�ld�ktan sonra, yeni bir CD olu�turmak i�in, "<code>mboot/</code>"
dizinindeyken sadece a�a��daki basit �� komutu �al��t�rman�z
yeterlidi:<br>
<pre class="code">
# make blank
# make iso
# make burn
</pre>
Bu daha iyi, �yle de�il mi?
<A NAME="298lfindex7"> </A>
<H2>Daha fazla a��l�� diskleri</H2>
<p>
Daha fazla a��l�� disklerini kendi bilgisayar�n�zda veya
�nternette bulabilirsiniz. Ancak, �nternet'ten indirdi�iniz
diskte ger�ekten nelerin oldu�unu bilemeyeceksiniz.
Bu y�zden, belli bir a��l�� diski kullanmak istedi�inizde,
bununla ilgili birilerininin sorun ya�ay�p ya�amad���n�
google gibi �nternet arama motorlar�ndan yararlanmakta yarar
vard�r. Ayr�ca, bu diski bir vir�s taramadan ge�irmeniz de iyi
olur.<br>
<br>
Baz� a��l�� disklerini
<a href="http://www.bootdisk.com/">www.bootdisk.com</a>
sanaldoku y�resinden ald�m. Diskler �ngilizce olup, �o�unda
CD deste�i vard�r. CD'den bir vir�s taramas�
veya BIOS g�ncellemesi yapabilirsiniz. K���k yer kaplayan
ve b�ylece bir BIOS y�kleyicisi i�in yeteri kadar yer sa�layan
"drdflash" a��l�� imgesini ger�ekten �ok be�eniyorum.
BIOS y�kleyicisine sahip olmak i�in, Dos'ta "<code>rawrite</code>"
Linux'ta da "<code>dd</code>" program�n� kullanarak birka� dakika
�erisinde bir a��l�� disk imgesi olu�turman�z yeterli olacakt�r.
Bir LAN (Yerel A�) kutlamas�ndayd�m ve bir grup Linux uzman�n�n
bir BIOS g�ncelleme a��l�� disketi olu�turmak i�in ne kadar zaman
harcad�klar�n� g�rd�m :-)<br>
<br>
Not: "<code>rawrite.exe</code>" program�n� bir�ok
bilinen Linux da��t�mlar�n�n CD'lerinde bulabilirsiniz.</p>
<A NAME="298lfindex8"> </A>
<H2>Daha fazla i�erik</H2>
<p>Elinizdeki 8cm'lik k���k, ama kullan��l� CD ile
heryerde kullanabilece�iniz temiz bir a��l�� disikine sahip oluyorsunuz.
CD i�erisine bir vir�s taray�c�s� neden koymayas�n�z?
Ben, <a href="http://www.f-secure.com/">F-Secure</a> adresinden
"F-Prot" vir�s taray�c�s�n� se�tim. Hem Linux ve hem de Dos i�in
indirebilece�iniz paras�z s�r�mleri vard�r.<br>
<br>
Buradaki tek sorun, CD'de yer alan vir�s tan�mlamalar�n� g�ncellemektir.
8cm'lik CD-RW'lardakn s�z edildi�ini duymu�tum, ama sat�ld���n�
hi� g�rmedim. �ok k�t�. Ba�k bir ��z�m, 8cm'lik CD'mizden
k���k bir Linux sistemi �al��t�rmak ve vir�s tan�mlamalar�n� �nternet �zerinde
indirmektir.<br>
<br>
F-Prot ile ilgili a�a��daki iki sorunla kar�� kar��ya geldim:</p>
<ul>
<li>CD sisteme ba�lan�rken 'f-prot'ta kullan�lan '-'
karakterin '_' ile de�i�mi� olmas� sorunu.</li>
<li>A��l�� beti�inin ikili dosyay� garip bir yerde
bulundu�unu varsaymas� sorunu.</li>
</ul>
Sorunlara h�zl� ��z�m�m, ikili dosyay� 'fprot' ad�nda kopyalamak
oldu :).<br>
<br>
Yaz�n�n bundan sonraki k�sm� bir Linux da��t�m�n�n CD'mize
uyarlanmas� ile ilgili olacakt�r. B�ylece, her t�r acil durumda
kullanabilece�imiz sihirli bir araca sahip olaca��z.<br>
<br>
<A NAME="298lfindex9"> </A>
<H2>Knoppix'i uyarlamak</H2>
<p>E�er, hen�z
<a href="http://www.knopper.net/knoppix/">Knoppix</a>'i
bilmiyorsan�z, ona bir g�z at�n derim! Bu 2-3 GB'lik yaz�l�m
i�eren ve 650MB'lik tek bir CD'den do�rudan �al��an ve
�e�itli donan�m alg�lama ara�lar�yla donat�lm�� bir Linux
sistemidir. Ancak, bizim k���k CD'mize s��mamaktad�r.<br>
Ancak, hemen a�lamaya ba�lamay�n, ��nk� knoppix'i veya
onun t�revi olan ba�ka bir sistemi yeniden olu�turmak olas�d�r.
Gereksinimleriniz, temel Debian bilgisi ile diskinizde daha
fazla yerdir.<br>
<br>
2-3GB'lik yaz�l�mlar� 650MB'lik bir CD'ye yerle�tirebilmek i�in,
Knoppix biraz sihirden yararlanmaktad�r: Dosya sistemi
"<code>/KNOPPIX/KNOPPIX</code>" ad�ndaki bir dosya olarak
s�k��t�r�lm�� bi�imde saklanmakta ve a��l�� disketi diski (
Asl�nda bu, "<code>mkisofs</code>" program�n� "<code>-b</code>"
se�ene�i ile �al��t�r�ld���nda kullan�lan a��l�� disk imgesi
i�eri�inin bulundu�u dosyad�r.) ile
sistemin a��l���nda init s�reci taraf�ndan sisteme ba�lanmaktad�r.<br>
<br>
Knoppix CD'sinde "<code>/KNOPPIX</code>" dizininde bulunan
ve Knoppix CD'si yarat�lmas�nda kullan�lan a��l�� diski imgesi
"<code>boot.img</code>" dosyas�d�r.<br>
<br>
Knoppix'in veya Linux'un a��l�� s�recinin �al��t���n� anlayabilmek
i�in, Knoppix a��l�� diski imgesini loop ayg�t� arac�l��� ile
sisteme ba�laman�z� �neririm.
Daha fazla bilgi edinebilmek i�in, �nternet'te "bootdisk howto"
(a��l�� diski nas�l belgesi) aramas� yap�n.
Disk imgesinde bulabilece�iniz dosyalardan biri ".gz"
uzant�l� olan ve i�inde dosya sistemi imgesi olan s�k��t�r�lm�� bir dosyad�r.
Bu, sistemin a��l�� s�recinin ba�lar�ndaki ilk ramdisk (Ge�ici
bellekteki disk) olan ramdisk dosya sistemidir.<br>
<br>
Knoppix a��l��� s�ras�nda olanlar �unlard�r: ISO dosyas�na yaz�lm��
olan "boot.img" dosyas�, ilk ramdiski y�kleyecek olan
Linux �ekirde�ini taklitlendirilmi� disket diskinden y�klemektedir.
linuxrc s�reci "cloop.o" s�r�c� mod�l�n� y�klemekte ve
ba�l� t�m sistemlerde "/KNOPPIX/KNOPPIX" dosyas�n� aramaktad�r.
Evet, buna g�re s�k��t�r�lm�� Knoppix'i diskinizden y�klemek
olas� olmal�d�r. Ama ben bunu hi� denemedim.<br>
S�k��t�r�lm�� dosya sisteminin oldu�u ayg�t� bulur bulmaz,
sisteme ba�lamakta ve donan�m alg�lamalar gibi di�er �eyler
ba�lamaktad�r.<br>
<br>
Disket diski "boot.img" i�in nereden (ayg�ttan, taklitlendirmeden vs) a��ld���n�n �nemi
yoktur. Dolay�s�yla onu �oklu a��l�� CD'mize uyarlamamam�z kolay
say�l�r: "boot.img" dosyas�n� "<code>images/</code>" dizinine
kopyalay�n ve "<code>bscript.ini</code>" dosyas�na bir tu� (hot key)
ekleyin.<br>
</p>
<A NAME="298lfindex10"> </A>
<H2>Knoppix'i ayarlamak</H2>
<p>Knoppix as�l CD'sinin s��as� bizim 8cm'likten
CD'den �ok fazlad�r. Unutmay�n ki bizim s��am�z sadece 183MB'dir.
Bir s�r� �eyi silmemiz gerekir, bu da �ok i� demektir.
Ba�kas�n�n yapt��� bir �al��madan neden yararlanmayal�m?
<a href="http://www.knoppix.net/docs/index.php/KnoppixCustomizations">Knoppix
uyarlamalar�</a> sayfas�nda, as�l Knoppix'in de�i�tirilmi�
s�r�mleri vard�r. Bunlardan baz�lar�n�n boyutlar� s�k��t�r�lm��
olarak 50 ila 60 MB'ye kadar olmaktad�r. Ben, "Model_k"
se�tim. Bundan kullan�c� grafik aray�z� yok ve �ngilizce d���ndaki
dil deste�i yoktur. Belkide "Damn Small Linux" daha iyidir...<br>
<br>
Ben, yeniden uyarlama s�recini �ok ayr�nt�l� olarak a��klayan
<a href="http://gnubox.dyndns.org:8080/~sunil/knoppix.php">Sunil Thomas Thonikuzhiyil</a>
taraf�ndan yaz�lm�� k�lavuzdan yararland�m.
A��l�� �ekirde�i ve ramdisk'i de�i�tirmek istiyorsan�z,
k�lavuzu okuman�z� �neririm. Ama bizim k���k CD'miz i�in,
"Model_k" veya benzer k���k sistemler i�in b�t�n bu
i�lemlere genelde pek gerek kalmaz.<br>
<br>
Knoppix'in uyarlamas�n� gerektiren �ey, onun tam �al��an bir
Debian sistemi oldu�u i�in yaz�labilir bir dosya sistemine
gerek duymas�d�r, ama bizim CD'miz sadece okunabilirdir:)
Uyarlama s�ras�nda en �ok yap�lan i�lem paket y�klemek ve
kald�rmakt�r. �ok fazla bir sihir yok.<br>
<br>
Knoppix sistemini de�i�tirebilmek i�in �nce onu a�mak veya �al��t�rmak
gerekir. Ondan sonra a�a��daki ad�mlar�n yap�lmas� gerekir:<br>
</p>
<ul>
<li>Bir alan veya disk b�lmesini sisteme ba�la.</li>
<li>Ba�lanm�� cloop dosya sisteminden t�m s�k��t�r�lmam��
dosyalar� kopyalaya�n.</li>
<li>S�k��t�r�lmam�� dosya sistemine chroot (Sanki sistem ana dizini
(/) bu disk b�lmesiymi� gibi �al��mam�za olanak veren bir
uygulama.) olarak ge�in.</li>
<li>/proc dosya sistemini ba�lay�n.</li>
<li>Yaz�l�m y�kleyin ve kald�r�n.</li>
<li>/proc ba�lant�s�n� kald�r�n</li>
<li>chroot ortam�ndan ��k�n.</li>
<li>Yeni bir s�k��t�r�lm�� dosya sistemi yarat�n.</li>
</ul>
Yeni s�k��t�r�lm�� dosya sistemi "/KNOPPIX/KNOPPIX"
olarak CD'mizin dizin yap�s� i�erisine kopyalanmas� gerekir.
Knoppix'in a��l�� s�reci bu dosyay� burada bulmas� gerekir.<br>
<br>
�imdi Knoppix'i �al��t�r�n ve...:<br>
<br>
Bir veri alan�n� sisteme ba�la ve dosyalar� kopyala:<br>
<pre class="code">
# mkdir /1
# mount -t ext2 /dev/hda<n> /1
# cp -Rp /KNOPPIX /1
</pre>
<br>
S�k��t�r�lmam�� ve yaz�labilir ortam�na ge�in:<br>
<pre class="code">
# chroot /1/KNOPPIX
# mount -t proc /proc proc
</pre>
<br>
A�'�n�z� yap�land�r�n:<br>
<pre class="code">
# (A�'da DHCP sunucusu yoksa, ifconfig komutunu kullanarak a�
# yap�land�r�lmas� yap�n.)
# (DHCP yoksa, ad sunucusunu (nameserver) belirleyin.
# "/etc/resolv.conf" ba�lant�s�n� kald�r�n ve kendi dosyan�z� olu�turun.)
</pre>
<br>
Paketleri y�kleyin veya kald�r�n:<br>
<pre class="code">
# apt-get install joe (Model_k 1.2 comes without editor :) )
# ...
</pre>
<br>
Haz�r olundu�unda, sistemden ��k�n:<br>
<pre class="code">
# (E�er, /etc/resolv.conf dosyas�n� de�i�tirdiyseniz, onu silin ve
# sembolik ba�lant�y� ekleyin.)
#
# umount /proc
# exit
</pre>
<br>
<br>
�imdi bu dosya sistemini s�k��t�rmal�y�z.
A��l�� s�reci "<code>/KNOPPIX/KNOPPIX</code>" dosyas�n�
"<code>cloop</code>" ile ba�lamaktad�r.
"<code>loop</code>" komutunun dosya sistemi ba�lamada
kullan�ld���n� biliyoruz. "<code>cloop</code>"
ise, "<code>loop</code>" un s�k��t�rma ve a�ma �zelli�ine
sahiptir. Dolay�s�yla, "<code>mkisofs</code>" ile bir dosya
sistemi yaratmal� ve knoppix'in a�a��daki �zel programla onu s�k��t�rmal�d�r:<br>
"<code>create_compressed_fs</code>": <br>
<p class="code">
# mkisofs -R /1/KNOPPIX | create_compressed_fs - 65536 > /1/KNOPPIX.2
</pre>
<br>
G�r�ld��� gibi "mkisofs" komutunun ��kt�s�n� do�rudan
s�k��t�rma arac�na y�nenlidiyoruz. As�l <code>KNOPPIX</code>
dosyan�z�n bkopyas�n� almay� unutmay�n ve olu�an
"<code>KNOPPIX.2</code>" dosyas�n� CD dizin yap�s�ndaki
"<code>KNOPPIX/KNOPPIX</code>" dosyas� olarak kopyalay�n.
�imdi yeni bir CD'ye yaz�n ve "yeni" knoppix t�revi
sisteminizi bir deneyin.<br>
<br>
<A NAME="298lfindex11"> </A>
<H2>Sonu�</H2>
<p>�e�itli durumlarda bize yard�mc� olacak �oklu a��l��l�
CD yaratman�n uygun ara�lar kullan�ld���nda �ok da zor
olmad���n� g�rd�k. Biz tekerleyi yeniden ke�if etmedik,
tersine ba�kalar�n�n ke�if etti�i tekerlekleri
kulland�k ve biraz da sihir katt�k.<br>
<br>
Her�eyi CD'ye yerle�tirdik. B�ylece, gerekti�inde
sadece CD'deki verileri kullanarak CD yeniden uyarlanabilir.<br>
<br>
Umar�m k���k yaz�m ho�unuza gitmi�tir.<br>
<br>
G�r��mek �zere!</p>
<!-- vim: set sw=2 ts=2 et tw=74: -->
<!-- 2pdaIgnoreStart -->
<A NAME="talkback"> </a>
<h2>Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz</h2>
Her yaz� kendi g�r�� bildirim sayfas�na sahiptir. Bu sayfaya yorumlar�n�z� yazabilir ve di�er okuyucular�n yorumlar�na bakabilirsiniz.
<center>
<table border="0" CELLSPACING="2" CELLPADDING="1" summary="tb-button-outerpart">
<tr BGCOLOR="#C2C2C2"><td align=center>
<table border="3" CELLSPACING="2" CELLPADDING="1" summary="tb-button">
<tr BGCOLOR="#C2C2C2"><td align=center>
<A href="http://cgi.linuxfocus.org/cgi-bin/lftalkback?anum=298"><b> talkback page </b></a>
</td></tr></table>
</td></tr></table>
</center>
<HR size="2" noshade>
<a style="background-color:#bdc6d5" href="index.shtml"><--, Bu say�n�n ana sayfas�na gider </a><br><HR size="2" noshade>
<!-- ARTICLE FOOT -->
<CENTER><TABLE WIDTH="98%" summary="footer">
<TR><TD ALIGN=CENTER BGCOLOR="#bdc6d5" WIDTH="50%">
<A HREF="../../common/lfteam.html">G�rsely�re sayfalar�n�n bak�m�, LinuxFocus Edit�rleri taraf�ndan yap�lmaktad�r</A>
<BR><FONT COLOR="#FFFFFF">© Tjabo Kloppenburg, <a href="../../common/copy.html">FDL</a> <BR><a href="http://www.linuxfocus.org">LinuxFocus.org</a></FONT>
</TD>
<TD BGCOLOR="#bdc6d5">
<!-- TRANSLATION INFO -->
<font size=2>�eviri bilgisi:</font>
<TABLE summary="translators">
<tr><td><font size="2">de --> -- : Tjabo Kloppenburg (<a href="http://www.taponet.de/"><font size="1">homepage</font></a>)</font></td></tr>
<tr><td><font size="2">de --> en: Tjabo Kloppenburg (<a href="http://www.taponet.de/"><font size="1">homepage</font></a>)</font></td></tr>
<tr><td><font size="2">en --> tr: Erdal Mutlu <erdal(at)linuxfocus.org></font></td></tr>
</TABLE>
</TD>
</TR></TABLE></CENTER>
<p><font size=1>2004-07-18, generated by lfparser version 2.43</font></p>
<!-- 2pdaIgnoreStop -->
</BODY>
</HTML>