<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//TR">
<HTML>
<HEAD>
<META http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-9">
<META NAME="GENERATOR" CONTENT="lfparser_2.27">
<META NAME="LFCATEGORY" CONTENT="Applications">
<TITLE>lf265, Applications: Gorm ve ProjectCenter, GNUstep H�zl� Uygulama Geli�tirme (RAD) ara�lar�</TITLE>
<style type="text/css">
<!--
td.top {font-family: Arial,Geneva,Verdana,Helvetica,sans-serif; font-size:12 }
pre { font-familiy:monospace,Courier }
p.cl { color:#EE9500 }
a.nodec { text-decoration:none }
p.trans { font-size:8pt; text-align:right }
p.clbox { width:50%; alignment:center; background-color:#FFD700;
border-style:none; border-width:medium; border-color:#FFD700;
padding:0.5cm; text-align:center }
p.code { width:80%; alignment:center; background-color:#aedbe8;
border-style:none; border-width:medium; border-color:#aedbe8;
padding:0.1cm; text-align:left }
p.foot { background-color:#AAAAAA; color:#FFFFFF; border-style:none;
border-width:medium; border-color:#AAAAAA; padding:0.5cm ;
margin-top:0.1cm; margin-right:1cm; margin-left:1cm;
text-align:center }
-->
</style>
</HEAD>
<BODY bgcolor="#ffffff" text="#000000">
<!-- this is generated html code. NEVER use this file for your
translation work. Instead get the file with the same article number
and .meta.shtml in its name. Translate this meta file and then
use lfparser program to generate the final article -->
<!-- lfparser can be obtained from http://www.linuxfocus.org/~guido/dev/lfparser.html -->
<!-- this is used by a number of tools:
=LF=AUTHOR: Georges Tarbouriech
=LF=CAT___: Applications
=LF=TITLE_: Gorm ve ProjectCenter, GNUstep H�zl� Uygulama Geli�tirme (RAD) ara�lar�
=LF=NUMBER: 265
=LF=ANAME_: article265.shtml
-->
<!-- 2pdaIgnoreStart -->
<!-- start navegation bar -->
<!-- top navegation bar -->
<TABLE summary="topbar_1" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" width="90%">
<TR bgcolor="#2e2292">
<TD class="top"><TABLE summary="topbar_1_logo" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" width=
"100%">
<TR><TD width="319"><IMG src="../../common/images/logolftop_319x45.gif"
alt="[LinuxFocus-icon]" width="319" height="45" align="left"
border="0"></TD>
<TD class="top">
<TABLE summary="topbar_1_links" width="100%">
<TR align="right">
<TD class="top"><A class="nodec" href="../index.shtml"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">Ev</FONT></A> | <A class=
"nodec" href="../map.html"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">Eri�imd�zeni</FONT></A> | <A class=
"nodec" href="../indice.html"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">��indekiler</FONT></A> | <A class="nodec" href="../Search/index.shtml"><FONT color=
"#DDDDDD" size="2">Arama</FONT></A> </TD>
</TR>
<TR align="right">
<TD class="top">
<HR width="100%" noshade size="1">
</TD>
</TR>
</TABLE>
</TD>
</TR>
</TABLE>
</TD>
</TR>
</TABLE>
<!-- end top navegation bar -->
<!-- blue bar -->
<TABLE summary="topbar_2" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center"
width="90%">
<TR bgcolor="#00ffff">
<TD><IMG src="../../common/images/transpix.gif" width="1" height=
"2" alt=""></TD>
</TR>
</TABLE>
<!-- end blue bar -->
<!-- bottom navegation bar -->
<TABLE summary="topbar_3" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center"
width="94%">
<TR bgcolor="#000000">
<TD>
<TABLE summary="topbar_3_links" cellspacing="0" cellpadding="1" border="0" width=
"100%">
<TR align="center">
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../News/index.html"><FONT color=
"#FFFFFF">Duyumlar</FONT></A> </TD>
<TD WIDTH="5%"><FONT color="#FFFFFF">|</FONT> </TD>
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../Archives/index.html"><FONT color=
"#FFFFFF">Belgelikler</FONT></A> </TD>
<TD WIDTH="5%"><FONT color="#FFFFFF">|</FONT> </TD>
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../Links/index.html"><FONT color=
"#FFFFFF">Ba�lant�lar</FONT></A> </TD>
<TD WIDTH="5%"><FONT color="#FFFFFF">|</FONT> </TD>
<TD WIDTH="20%"><A class="nodec" href="../aboutus.html"><FONT color=
"#FFFFFF">LF Nedir</FONT></A> </TD>
</TR>
</TABLE>
</TD>
</TR>
</TABLE>
<!-- end bottom navegation bar -->
<!-- stop navegation bar -->
<!-- SSI_INFO -->
<!-- tr_staticssi include virtual -->
<!-- tr_staticssi exec cmd -->
<!-- addedByLfdynahead ver 1.4 --><TABLE ALIGN="right" border=0><TR><TD ALIGN="right"><FONT SIZE="-1" FACE="Arial,Helvetica">Bu makalenin farkl� dillerde bulundu�u adresler: <A href="../../English/November2002/article265.shtml">English</a> <A href="../../Castellano/November2002/article265.shtml">Castellano</a> <A href="../../ChineseGB/November2002/article265.shtml">ChineseGB</a> <A href="../../Deutsch/November2002/article265.shtml">Deutsch</a> <A href="../../Francais/November2002/article265.shtml">Francais</a> <A href="../../Nederlands/November2002/article265.shtml">Nederlands</a> <A href="../../Turkce/November2002/article265.shtml">Turkce</a> </FONT></TD></TR></TABLE><br>
<!-- SSI_INFO STOP -->
<!-- 2pdaIgnoreStop -->
<!-- SHORT BIO ABOUT THE AUTHOR -->
<TABLE ALIGN=LEFT BORDER=0 WIDTH="190" >
<TR>
<TD>
<!-- 2pdaIgnoreStart -->
<!-- PALM DOC -->
<TABLE BORDER=0 hspace=4 vspace=4> <TR> <TD>
<font size=1> <img src="../../common/images/2doc.gif" width=34 align=left border=0 height=22 alt="convert to palm"><a href="http://cgi.linuxfocus.org/cgi-bin/2ztxt">Convert to GutenPalm</a><br>or <a href="http://cgi.linuxfocus.org/cgi-bin/2pda">to PalmDoc</a></font>
</TD> </TR> </TABLE>
<!-- END PALM DOC -->
<!-- 2pdaIgnoreStop -->
<br>
<IMG src="../../common/images/Georges-Tarbouriech.jpg" width=
"115" height="124" alt="Georges Tarbouriech">
<BR>taraf�ndan Georges Tarbouriech <br> <small><georges.t(at)linuxfocus.org></small>
<BR><BR>
<I>Yazar hakk�nda:</I><BR>
<P>Georges uzun zamand�r bir Unix kullan�c�s�. GNUstep'i ve bu b�y�k
olu�umun haz�rlad��� ara�lar� seviyor.
</P>
<!-- TRANSLATED TO tr -->
<BR><BR><I>T�rk�e'ye �eviri:</I><BR>
Murat Kaplan <small><mkaplan(at)be.itu.edu.tr></small>
<br>
<!-- TRANSLATED TO STOP -->
<BR><i>��erik</i>:
<UL>
<LI><A HREF="#265lfindex0">Ba�lang��ta...</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex1">GNUstep</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex2">Gorm.app</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex3">ProjectCenter.app</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex4">Bir ka� not</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex5">Sadece "�okBasitEditor" </A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex6">GNUstep alt�nda</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex7">MacOS X alt�nda</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex8">Ve �imdi... do�ru �al��an bir uygulama</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex9">GNUstep alt�nda</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex10">MacOS X alt�nda</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex11">GNUstep ve MacOS X</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex12">Hayal et...</A></LI>
<LI><A HREF="#265lfindex13">Te�ekk�rler...</A></LI>
<LI><A HREF="http://cgi.linuxfocus.org/cgi-bin/lftalkback?anum=265&lang=en">Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz</A></LI>
</UL>
</TD></TR></TABLE>
<!-- HEAD OF THE ARTICLE -->
<br>
<H2>Gorm ve ProjectCenter, GNUstep H�zl� Uygulama Geli�tirme (RAD) ara�lar�</H2>
<IMG src="../../common/images/article265/Gorm_ProjectCenter.png" width="116" height="81" alt="ProjectCenter and Gorm" hspace="10">
<!-- ABSTRACT OF THE ARTICLE -->
<P><i>�zet</i>:
<P>
<p>
RAD, "Rapid Application Development" (H�zl� Uygulama Geli�tirme ara�lar�) kelimeleri yerine
kullan�l�r. Seksenlerin sonunda, NeXTstep ��kt���nda, InterfaceBuilder. ProjectBuilder ad�nda,
bir flash i�inde grafik uygulamalar� olu�turmaya izin veren ba�ka bir ara�la
birlikte kullan�ld�. <A href="http://www.gnustep.org">GNUstep</A> bu ara�lar�n
Gorm.app and ProjectCenter.app ad�ndaki serbest s�r�mlerinin da��t�c�s�d�r.</p>
<br><br><!-- HR divider --><table width="300" align="center" border="0">
<tr>
<td bgcolor="#8282e0"><IMG src="../../common/images/transpix.gif" width="1" height="2" alt=""></td>
</tr>
</table>
<!-- BODY OF THE ARTICLE -->
<A NAME="265lfindex0"> </A>
<H2>Ba�lang��ta...</H2>
<p>
Bilgisayarlar�n tarih �ncesi d�neminde, yaz�l�m geli�tirmede b�y�k bir m�cadele
vard�. Bilgisayarlar olduk�a d���k g��te olmalar�na kar��l�k boyut olarak bir o kadar
b�y�kt�ler. �ok pahal�yd�lar, say�ca fazla de�ildiler ve geli�tirenler di�er insanlarla
payla�mak zorunda olduklar�ndan istedikleri s�kl�kta kullanam�yorlard�.
Bu durumda ara�t�rmac�lar, verimlili�i y�kseltmek ve bilgisayarlar�n
ayn� anda birden fazla g�revi y�r�tmesi i�in bir yol bulmaya �al��t�lar.
A��k�as�, kullan�labilir makinalar�n k�t� kaynaklar�n� hesaba katarak bir programlama
dilini s�f�rdan tasarlamak ve yaratmak zorundayd�lar.
<br>
B�ylelikle, 60'lar s�resince �e�itli yeni programlama dilleriyle kar��la��ld�: LISP,
FORTRAN, BASIC, Algol68, BCPL, vb. Sonra BCPL'den B dili t�retildi ve onu da
C dili izledi. Bu sonuncu programlama d�nyas�n� de�i�tirdi.
<br>
Sonras�nda "g�rsel devir" ile birlikte "nesneye y�nelik" (SmallTalk, Objective C, C++,
vb) diller g�r�nd�.
<br>
Seksenlerde baz� makinalar grafiksel i�letim sistemleri sunuyorlard� (Apple Macintosh,
Commodore Amiga, Atari ST, vb) ve X Window System sahnedeydi. Ayn� anda,
Presentation Manager ad�nda bir �irket IBM OS2 i�in bir grafik aray�z �zerinde
�al���yordu. Bu �al��ma sona ermeden �nce, �irket kendi DOS 'u i�in "kendi"
grafik aray�z� Windos'u piyasaya s�rd�. �lk iki s�r�m olduk�a kullan��l�yd�, ancak...
sonunda ���nc�s� geldi. MvAI (Microsoft very Artificial Intelligence) do�du!
<br>
B�ylelikle b�t�n kullan�c�lar bilgisayar bilimci oldu. O zamandan itibaren
Excel yada Word ve Visual Basic kullan�larak yaz�lan "b�y�k" uygulamalar g�rd�k:-(
<br>
Her neyse!
<br>
Neyseki, biz bu durumu geride b�rakmadan �ok �nce, NeXTstep do�du ve onunla birlikte
InterfaceBuilder geldi. Bu ara�, uygulaman�z i�in �ok k�sa bir s�rede ve
kolayl�kla bir grafik aray�z olu�turman�z� sa�lar. Oradan bu t�r ara�lar
yay�lmaktad�r. D�erleri i�in de Omnis, 4D, Delphi, Kylix, vb. 'den bahsedebiliriz.
�o�unlu�u Windows'a y�nelik iken bir ka�� "multiplatform" 'dur.
B�yle bir d���nceyi kullanmak i�in Gtk (Gimp Tool Kit) gibi �cretsiz
"toolkit"'ler oldu�unu da s�yleyelim.
Lisansl� Unix'ler de bu t�r ara�lar� sa�lar.
<br>
Bu aa�lar�n en �nemli �zelli�i, kodu uygulaman�n 200 penceresi i�in yazmak
zorunda olmaman�zd�r. Veriyi y�netmek i�in sadece bir pencere yeterlidir.
<br>
Burada t�r ara�lardan ho�lan�p ho�lanmaman�z �nemli de�ildir. �nemli olan
geli�tirme s�resinin k�sal���d�r: bu bir ger�ek (bu sebeple ad� "H�zl� Uygulama
Geli�tirme ara�lar�")
<br>
<A href="http://www.gnustep.org">GNUstep</a> bize serbest RAD ara�lar� sa�lar.
Bu ara�lar Gorm ve ProjectCenter isimlerini ta��rlar. Do�al olarak bu ara�lar
olduk�a "gen�" 'tirler ama i�e yararlar. Onlara bir bakal�m.
</p>
<A NAME="265lfindex1"> </A>
<H2>GNUstep</H2>
<p>
Gorm ve ProjectCenter '�n ikisini de kullanabilmek i�in GNUstep'i kurman�z
gerekir. Bunun nas�l yap�laca�� bu makalenin konusunun �tesindedir. Gereksinim
duyaca��n�z her�eyi <A href="http://www.gnustep.org">GNUstep sanaly�resinde</a>
bulabilirsiniz. Bu adreste kaynak kodunu, kaynak yaz�lar� vb bulabilirsiniz.
<br>
Ayr�ca bu makalelere bakabilirsiniz:
<A href=
"../March2001/article195.shtml">GNUstep, the open source OpenStep</a> ve <A href=
"../May2002/article241.shtml">GNUMail.app, the portability evidence</a>.
<br>
�nceki makale i�in FreeBSD 4.7 ile Window Maker 0.80.1, gnustep-make-1.5.0,
gnustep-base-1.5.0, gnustep-gui-0.8.2 ve gnustep-back-0.8.2 kullan�larak testler
yap�ld�. Bunlar GNUstep'in en son, kararl� olmayan s�r�mleridir. �sterseniz
kararl� s�r�mleri de kullanabilirsiniz. Son ama sonuncu olmayan gcc 3.0.4
derleyicisini kulland�k.
</p>
<A NAME="265lfindex2"> </A>
<H2>Gorm.app</H2>
<p>
Gorm Graphic Object Relationship Modeler '�n ba� harflerinden olu�ur (yada belki
BENIOKU dosyas�nda yazd��� gibi GNUstep Object Relationship Modeler). NeXTstep
Interface Builder '�n bir benzeridir (yada bug�nlerin MacOS X'inin).
<br>
Gorm, projeyi ba�latan Richard Frith-Macdonald'�n �r�n�d�r.
Bug�n projeyi Gregory Casamento, Pierre-Yves Rivaille ile birlikte y�r�tmektedir.
Program�n g�ncel s�r�m� 0.1.9. En yeni CVS g�r�nt�leri
<A href="http://savannah.gnu.org/projects/gnustep">
http://savannah.gnu.org/projects/gnustep</a> adresinden edinilebilir..
<br>
En son kararl� s�r�m� GNUstep sanaly�resinden indirilebilir.
<br>
Gorm'un (ve Interface Builder'�n) arkas�ndaki d���nce, kullan�c�ya paletlerde
bulunan nesneleri bo� pencerelere d���rerek uygulaman�n grafiksel par�alar�n�
haz�rlamas�n� sa�lamakt�r.
<br>
Nesneler, d��meler, alanlar, paneller ve benzerleri olabilir. B�ylelikle, bir
pencereye ekleyebilece�iniz her�ey ile kullan�c� dostu olur. Sonras�nda
denetleyicileri kullanarak onlar� iyile�tirebilirsiniz. Denetleyicilerden
se�ilen nesnelerin �zelliklerini, tan�mlanm�� ba�lant�lar�, boyutlar�, yard�m
ve i�letim s�n�flar�n� de�i�tirebiliriniz. Bir s�n�f olu�turduktan sonra
nesneye yol ve eylem ekleyebilirsiniz.
<br>
Sonra Gorm ana penceresinde yeni bir (�rnek) nesne yaratan s�n�f �rneklenir
ve yollarla eylemleri uygun b�l�mlere ba�lars�n�z. Bunu sadece
fareyi �rnekten se�ilen nesneye yolar� ba�lamak i�in ve nesneden �rne�e
eylemleri ba�lamak i�in �ekerek yapars�n�z. Son olarak, kaynak dosyalar s�n�f�n�n
iskeletini olu�turursunuz, ve bitirdiniz. Daha fazlas� daha sonra.
</p>
<A NAME="265lfindex3"> </A>
<H2>ProjectCenter.app</H2>
<p>
ProjectCenter, isminin de s�yledi�i gibi, bir projenin "kalbi"'dir. Project Builder in
NeXTstep ve Mac OS X alt�nda bulunan benzeridir.
<br>
ProjectCenter, Philippe C.D.Robert'�n �r�n�d�r ve g�ncel s�r�m� 0.3.0'd�r.
Gorm gibi GNUstep sanaly�resinden, "Developer apps" b�l�m�ne giderek
indirebilirsiniz. Tabi ki en son CVS g�r�nt�lerini edinebilirsiniz: biz bu makale
i�in 0.3.1 s�r�m�n� kulland�k.
<br>
ProjectCenter'dan bir proje yaratabilir, aray�z�n� olu�turabilir (Gorm kullanarak),
kaynak kodunu yazabilirsiniz; projeyi olu�turabilir ve �al��t�rabilirsiniz
(hata ay�klay�c� hen� kullan�labilir de�il). K�saca proje i�in gereken b�t�n kaynaklar�
y�netebilirsiniz: kaynak kod, kaynak yaz�, kitapl�klar, alt projeler, aray�zler vb.
<br>
Yeni bir proje olu�turdu�unuzda tipini se�ebilirsiniz. Uygulama, paket, ara�,
kitapl�k ve Gorm uygulamas� aras�ndan se�ebilirsiniz.
<br>
ProjectCenter di�er �eylerin aras�nda, Gorm iskelet kodunu tamamlayabilece�iniz
bir edit�rle gelir.
<br>
Gorm ve ProjectCenter'in birlikte �al��mas� nas�l? �ok g�zel, te�ekk�rler!
<br>
Daha ciddi olarak, bunu anlatmak i�in iki �rnek kullanaca��z
</p>
<A NAME="265lfindex4"> </A>
<H2>Bir ka� not</H2>
<p>
Bu makale bir "k�lavuz" DE��LD�R. D���nce, bu ara�lar�n kullan�m kolayl�klar�n�
ayn� kodu GNUstep ve MacOS X'te (yani bir �ok Unix ortam�nda... ve "�abalamak"'tan
ho�lan�yorsan�z Windows alt�nda da) kullanabilece�inizi �srarla g�stermektir.
Sadece aray�z� her ortam i�in tasarlaman�z gerekti�inde, nib dosyalar�
(InterfaceBuilder yada Gorm) hen�z (�imdilik) ta��nabilir de�ildir.
<br>
Yukar�da s�z� edilen GNUMAil.app makalesi ta��nabilirli�i bir kullan�c�n�n
bak�� a��s�ndan g�sterir. Bu makale ise geli�tiricinin bak�� a��s�ndan, hala
d���ncedeki ta��nabilirlikle odaklanacakt�r. GNUMail.app 'de Ludovic ve
arkada�lar�yla bunu yapt�k ve burada bir GUI uygulamas�n� GNUstep ve MacOS X
i�in olu�turuyoruz.
<br>
MacOS X yada GNUstep i�in bir �ok kaynak yaz�ya ula��labilir. GNUstep i�in
GNUstep sanaly�resinden yada <A href="http://www.gnustep.net">
http://www.gnustep.net</a>'den, birka��n� da biz s�yleyelim.
<br>
- <a href ="http://gnustep.it/pierre-yves/index.html">An application using Gorm and
ProjectCenter</a> Pierre-Yves Rivaillei'den.
<br>
- <a href ="http://gnustep.it/nicola/Tutorials">The Nicola Pero's tutorial page</a>
<br>
- Bir HTMLEditor'� olu�turmak i�in daha eski bir k�lavuz: <a href
="http://stepwise.com/Articles/Technical/HTMLEditor/">http://stepwise.com/Articles/Technical/HTMLEditor/
</a>
<br>
Daha fazlas�n� ��renmek i�in var olan GNUstep uygulamalar�n�n kaynak kodlar�n�, nib
dosyalar�n� ve tabi ki gnustep �rneklerini kontrol edebilirsiniz.
</p>
<A NAME="265lfindex5"> </A>
<H2>Sadece "�okBasitEditor" </H2>
<p>
Sanal ortamdan InterfaceBuilder i�in eri�ilebilir say�s�z MacOS X k�lavuzu
aras�ndan biz bir ilk �rnek olarak a�a��dakini se�tik:
<a href
="http://www.macdevcenter.com/pub/a/mac/2001/05/18/cocoa.html">http://www.macdevcenter.com/pub/a/mac/2001/05/18/cocoa.html</a>. Yazar Mike Beam
<a href ="http://www.macdevcenter.com/pub/ct/37"> http://www.macdevcenter.com/pub
/ct/37</a>'dan edinilebilecek bir�ok kar���k k�lavuz yazd�.
<br>
Ni�in bu? ��nk� bir tek sat�r kod yazmadan �al��an bir metin edit�r� sa�lar.
Bu MacOS X yada GNUstep alt�ndaki geli�tirme arac�n�n g�c�n� g�sterir.
<br>
GNUstep alt�nda ProjectCenter.app ve Gorm.app kullanarak kesme, kopyalama, yap��t�rma
i�lemlerini yapabilen �ok basit bir metin edit�r� olu�tural�m. Asl�nda �al��man�z�
kaydedemeyeceksiniz: hat�rlay�n, tek bir sat�r kod yazmayaca��z. MacOS X alt�nda
ProjectBuilder ve InterfaceBuilder'� kullanarak ayn�s�n� yapaca��z. A��k�as�, bu
edit�r� iyile�tirmek i�in bir �ok �ey yapmak gerekir ve biz bunu bir al��t�rma olarak
okuyucuya b�rak�yoruz. Birkez daha belirtelim, bu makale bir "k�lavuzu" de�il!
<br>
�imdi ba�layal�m.
</p>
<A NAME="265lfindex6"> </A>
<H3>GNUstep alt�nda</H3>
<p>
ProjectCenter.app'� a��n ve Editor ad�nda yeni bir proje olu�turun. Ad�n� kaydetmeden
�nce pencerenin alt�nda bir Gorm Application projesi se�in. Bu size ProjectCenter'�n
sol s�tununda bir "Interfaces" par�as� sa�lar.
<br>
<i>Interfaces</i> 'i t�klamak <i>Editor.gorm</i>'u g�sterir. <i>Editor.gorm</i>'u
�ift t�klay�n ve Gorm.app a��l�r. �ntan�ml� pencereyi se�in (MyWindow) ve ara�
denetleyicisini kullanarak ismini "Attributes"'te <i>Editor</i> olarak de�i�tirin.
<br>
Paletten Editor penceresine bir TextView �ekin. TextView, "Paletler" pnceresinin
en �st�nde ensa� ikonu kullanan, se�ilen palette bulunan en b�y�k
nesnedir. Bu nesnenin boyutlar�n� pencereyi dolduracak �ekilde de�i�tirin, ve
bitirdiniz.
<br>
Yeniden, GormInternalViewEditor denetleyicisini kullanarak (TextView se�ili iken)
, <i>Size</i>'� se�in ve de�erleri Editor penceresinin boyut de�erlerine uyacak
�ekilde de�i�tirin. Bu sonuncusu ayn� �ekilde sa�lan�r, yani, pencere se�ilerek
ve GormNSWindow denetleyicisindeki boyut kontrol edilerek. �rne�in X ve Y de�erlerini
de�i�tirmezseniz pencerenin boyutlar�n� de�i�tirseniz de de�i�tirmeseniz de edit�r�n
b�t�n geni�li�ini kullanamazs�n�z.
<br>
Gorm Document men�s�nde hepsini kaydedin ve ProjectCenter'a d�nmek i�in ��k�n.
"Build" ikonunu se�in ve pencerenin ikinci yatay k�sm�ndaki "new build" ikonunu
t�klay�n. E�er derleyiciniz, "debugger"'�n�z vb. i�in do�ru se�imleri yapt�ysan�z
her�ey do�ru gitmi� olmal�. �rne�in FreeBSD kullan�rken ProjectCenter'�n "Settings"
ikonunu t�klayarak make'i gmake olarak de�i�tirmelisiniz. Yollar� da ProjectCenter'da
"Preferences" men�s�nden kontrol etmelisiniz.
<br>
E�er olu�turma ba�ar�l� olduysa (olmal�!), ayn�s�n� <i>Run</i> ile yap�n ve Editor
uygulamas�n� g�receksiniz. Yazarak, keserek, yap��t�rarak oynayabilirsiniz. Sonra
"openapp" buyru�unu kullanarak yeniden ba�latabilirsiniz.
<br>
Ne kadar s�rd�? Asl�nda, birka� dakika diyebilirim.
<br>
<center>
Geli�tirme a�amas�nda b�yle g�r�n�yor olmal�:
<br><br>
<A HREF="../../common/images/article265/eddevgn.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/eddevgnth.jpg" ALT="EdDev" width="188" height="140"></A>
<br><br>
ve sonu�lanan uygulama:
<br><br>
<A HREF="../../common/images/article265/edappgn.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/edappgnth.jpg" ALT="Editor" width="188" height="140"></A>
</center>
</p>
<A NAME="265lfindex7"> </A>
<H3>MacOS X alt�nda</H3>
<p>
Yukar�da yap�lanlar�n ayn�s�n� yapaca��n�zdan s�ylenecek fazla bir�ey yok.
GUI'nin tasar�m� s�ras�nda a�a��daki gibi g�r�nmeli:
<br><br>
<center>
<A HREF="../../common/images/article265/eddevosx.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/eddevosxth.jpg" ALT="EdDev" width="188" height="140"></A>
<br><br>
Burada edit�r "�al���rken":
<br><br>
<A HREF="../../common/images/article265/edapposx.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/edapposxth.jpg" ALT="Editor" width="188" height="140"></A>
</center>
</p>
<A NAME="265lfindex8"> </A>
<H2>Ve �imdi... do�ru �al��an bir uygulama</H2>
<p>
�imdi Mike Beam'dan bir ba�ka �rnek se�elim. Bu sefer veriyi y�netebilen,
tam olarak �al��an bir uygulama: bir adres defteri. Mike '�n adres defteri
k�lavuzunun (di�erleri gibi) d���ncenin nas�l i�ledi�inin anla��lmas�
i�in okunmas� �nerilir. Ayr�ca Mike ayn� uygulamay� iyile�tirmeyi sa�layan
farkl� geli�tirme i�lemleri �nerdi�inden k�lavuz listesi de kontrol edilmelidir.
<br>
Yine uygulamay� hem GNUstep'te hem de MacOS X'de olu�turup �al��t�raca��z.
</p>
<A NAME="265lfindex9"> </A>
<H3>GNUstep alt�nda</H3>
<p>
Edit�r �rne�inde yapt���n�z gibi, ProjectCenter.app '� ba�lat�n. Bir Gorm
uygulamas� se�ip "AddressBook" ad�n� verin. ProjectCenter'dan "Interfaces"'de
-> AddressBook.gorm 'u �ift t�klayarak Gorm'u ba�lat�n. Paletten �ntan�ml�
pencereye bir "TableView" �ekin. Ba�ka bir deyi�le, Mike'�n k�lavuzunu
MacOS X alt�nda oldu�u gibi takip edin. Gorm'da ve InterfaceBuilder'da farkl�
�al��acaklar�ndan birka� �eyi uygun hale getirmelisiniz.
<br>
�rne�in, "TableView"'deki s�tun say�s� Gorm'da "attributes inspector"'dan
tan�mlanamaz. Baz� �eyleri basit tutmak i�in bir s�tunu kopyalay�p sonrakine
gerekti�i kadar kopyalay�n (burada 4 kez). Benzer �ekilde bitirmi� olmal�s�n�z:
<br><br>
<center>
<A HREF="../../common/images/article265/abdevgn.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/abdevgnth.jpg" ALT="ABdev" width="188" height="140"></A>
</center>
<br><br>
Bunu bitirdi�inizde her�eyi kaydedip kodu �al��t�rmak yada iyile�timek i�in
ProjectCenter'a d�n�n. Baz� hatalar yapt�ysan�z da Mike b�t�n uygulama kodunu
veriyor. E�er kodu indirdiyseniz kopyalay�p Gorm taraf�ndan �retilen kendi
Controller.m ve Controller.h dosyalar�na yap��t�rman�z yeterlidir.
MacOS X i�in saklanan <i>Cocoa.h</i> ( Nesnel C terimlerinde "import")
dahil olmas�n. Ayn� �ekilde Grom taraf�ndan "yaz�lan" iskeleti tutup birka�
�eyi de�i�tirmelisiniz. �rne�in Controller.h ve Controller.m i�indeki
<i>void</i>'i "IBAction" ile de�i�tirin. Controller.h'de "outlets id" den �nceye
"IBOutlet" ekleyin.
<br>
Herneyse, ho�land�ysan�z �nerilen kodun tamam�n� tutabilirsiniz: sadece
"cocoa inclusion"'� <i>#import <AppKit/AppKit.h></i> ile de�i�tirin.
Art�k uygulamay� kurup �al��t�rabilirsiniz.
<br>
Bu durumda: yeni adres defterinizle oynamaya ba�layabilirsiniz.
<br>
<center>
Burada neye benzedi�ini g�rebiliriz:
<br><br>
<A HREF="../../common/images/article265/abappgn.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/abappgnth.jpg" ALT="AddressBook" width="188" height="140"></A>
</center>
</p>
<A NAME="265lfindex10"> </A>
<H3>MacOS X alt�nda</H3>
<p>
Mike Beam b�t�n i�i yapt�: ekleyebilece�im ba�ka ne var?
<br>
<center>
Burada MacOS X alt�nda geli�tirme i�leminden bir g�r�nt� var:
<br><br>
<A HREF="../../common/images/article265/abdevosx.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/abdevosxth.jpg" ALT="ABdev" width="188" height="140"></A>
<br><br>
Sonlanm�� uygulama:
<br><br>
<A HREF="../../common/images/article265/abapposx.jpg"><IMG
SRC="../../common/images/article265/abapposxth.jpg" ALT="AddressBook" width="188" height="140"></A>
</center>
<br><br>
Yani? GUI'nin tasar�m� birka� dakika tuttu ve b�t�n kod 2000 byte'dan biraz fazla.
Hi� k�t� de�il de�il mi?
<br>
Yine yap�labilecek bir s�r� iyile�tirme var ama b�t�n �zellikler �al���yor!
Art�k daha iyi bir adres defteri olmas� i�in koduyla oynayabilirsiniz...
</p>
<A NAME="265lfindex11"> </A>
<H2>GNUstep ve MacOS X</H2>
<p>
A��k�as� GNUstep geli�tirme ara�lar� Apple'�nkiler kadar �nde olamaz.
Apple ve NeXT y�zlerce geli�tiriciyle birlikte 15 y�ll�k fazla deneyime sahiptir.
GNUstep bir ya�am i�in daha ba�ka (serbest) bir�eyler yapan bireysel bir olu�umdur.
Bu sebeple, �rne�in eri�ilebilir s�n�flar�n InterfaceBuilder'da
Gorm'dan �ok daha fazla olmas� �a��rtmamal�d�r. Gorm hen�z
0.1.9 (yada 0.2.0) s�r�m�nde.
<br>
�stelik biz testleri "zor" yoldan yapt�k. OS X 'den GNUstep'e ta��d�k.
Yukar�da bahsedilen ara�lar aras� farklardan dolay� ba�ka yoldan gitmek daha
kolay olabilir.
<br>
�rne�in olduk�a iyile�tirilmi� yeni Apple geli�tirme ara�lar� kullan�lana kadar
MacOS X 10.2 alt�nda geli�tirilmi� uygulamalar� ta��mak �ok daha zor olabilir.
Daha �nce de s�ylendi�i gibi, ula��labilecek bir�ok yeni yada �zenli s�n�f vard�r.
<br>
Her nas�lsa, ayn� d���nceye g�venen ara�lar GNUstep yada MacOS X alt�nda �al���rlar
... ve GNUstep her ge�en g�n iyile�mektedir. Bir�ey bana �ok ho� g�r�n�yor:
GNUstep'te insanlar ger�ekten birlikte �al���yorlar. Farkl� projeler d���n�ld���nde
her birine yard�m ediyorlar ve GNUstep �ekirde�inin geli�imine de katk�da bulunuyorlar.
Bu benim ho�land���m Serbest Yaz�l�m'�n �al��ma �ekli. Mr.Fedor ve arkada�lar�na
b�yle bir tav�rdan dolay� tebrikler.
</p>
<A NAME="265lfindex12"> </A>
<H2>Hayal et...</H2>
<p>
Bu makalenin amac� GNUstep "RAD" arac�n�n, Gorm.app ve ProjectCenter.app'�n
g�c�n� g�stermekti. Gen�liklerine ra�men olduk�a kolay �ekilde ho� uygulamalar
geli�tirmenize yard�m edebilirler.
<br>
Daha fazlas�, bu ara�lar olduk�a ba�ar�l� bir �ekilde �ok ho� bir �al��ma tarz�
sa�larlar. Nesnel C olduk�a t�k�z bir dildir ve fikrimce birinin C ile
birlikte C++ ��renmesinden �ok daha kolayd�r (Biliyorum, daha �nce de s�ylemi�tim!).
Bu daha k���k boyutlarda tutarak ho� g�r�nen uygulamalar tasarlamay� sa�lar
(tamam, bu zevk meselesi ama ben bu durumu seviyorum).
<br>
Kabul etmeliyim ki ilk NeXT makinas�yla tan��mamda ya�ad���m �oktan hi�
kurtulamad�m. Apple NeXTstep'in ileri bir s�r�m�n� �reterek beni sevindirdi.
Bu ayn� zamanda benim GNUstep yada Window Maker gibi projeleri neden �ok
sevdi�imin de sebebi. Herneyse, serbest yaz�l�m� seviyorum diye "tutucu" de�ilim,
ve buna uygun olarak sahipli yaz�l�mlara kar�� de�ilim (asl�nda, belki �zel bir
kelime i�lemciye biraz kar�� olabilirim... ama, sadece biraz!).
<br>
GNUstep Apple'dan yararlanabilir... ama Apple da GNUstep'den yararlanabilir.
GNUstep Apple'�n bir rakibi de�il, serbest bir yaz�l�m. Bildi�im kadar�yla
serbest yaz�l�mlar OS X'de olduk�a kullan�l�yor. Bu demektir ki Apple'a
�ok daha fazla serbest yaz�l�m getirmek k�t� bir�ey olmayabilir.
Ludovic ve rakada�lar�n�n GNUMail.app ile yapt�klar� ne olabilece�ine �ok g�zel
bir �rnek.
<br>
"Bir r�ya g�rd�m"... Apple geli�tirme ara�lar�n�n �o�unun kaynak kodlar�n� GNUstep'e
sunuyordu. GNUstep ve Apple geli�tiricileri Unix kullan�c�lar�na ola�an �st�
uygulamalar sunmak i�in birlikte �al���yorlard�. Ve yava� yava� insanlar Windos
olmadan ya�ayabileceklerinin fark�na var�yorlard�...
<br>
Ne yaz�k ki, bir r�yayd� ;-)
<br>
Her neyse, GNUstep ve uygulamalar�n� bilmiyorsan�z, bir denemek i�in rahat olun.
Hat�rlay�n, GNUstep size her�eyi ke�fetmek ve olu�turmak i�in Gorm ve ProjectCenter
gibi bir ortam ve ara�lar sa�lar. Ba�ka bir deyi�le, biraz hayal g�c� ile,
bug�nlerde g�rebildi�inizden -Widos uygulamalar� benzerlerinden!- �ok farkl�
"�r�nler" geli�tirebilirsiniz.
<br>
�nemli bir zamanda ya��yoruz!
</p>
<A NAME="265lfindex13"> </A>
<H2>Te�ekk�rler...</H2>
<p>
GNUstep insanlar�: A.Fedor, N.Pero, G.Casamento, P.Y.Rivaille, N.Roard, L.Marcotte,
R.Frith-Macdonald, P. C.D.Robert, E.Sersale, A.Froloff, F.Kiefer, M.Viviani,
M.Guesdon ve unuttu�um herkese bu b�y�k i� i�in, hem bu ortam ve hem de uygulamalar
i�in.
<br>
Window Maker insanlar�na: A.Kojima, D.Pascu ve bize X i�in serbest bir NeXTstep
aray�z� sa�layan arkada�lara.
<br>
J.M.Hullot ve B.Serlet'a InterfaceBuilder'� �rettikleri i�in.
<br>
"Steve Jobs INC."'e bize NeXT, NeXTstep ve MacOS X'i sa�lad�klar� i�in.
<br>
Burada bahsedilmeyen, profesyonel ya�am�m�z�n olu�umunda az �ok katk�s� olan herkese
<!-- 2pdaIgnoreStart -->
<A NAME="talkback"> </a>
<h2>Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz</h2>
Her yaz� kendi g�r�� bildirim sayfas�na sahiptir. Bu sayfaya yorumlar�n�z� yazabilir ve di�er okuyucular�n yorumlar�na bakabilirsiniz.
<center>
<table border="0" CELLSPACING="2" CELLPADDING="1">
<tr BGCOLOR="#C2C2C2"><td align=center>
<table border="3" CELLSPACING="2" CELLPADDING="1">
<tr BGCOLOR="#C2C2C2"><td align=center>
<A href="http://cgi.linuxfocus.org/cgi-bin/lftalkback?anum=265&lang=en"><b> talkback page </b></a>
</td></tr></table>
</td></tr></table>
</center>
<HR size="2" noshade>
<!-- ARTICLE FOOT -->
<CENTER><TABLE WIDTH="98%">
<TR><TD ALIGN=CENTER BGCOLOR="#9999AA" WIDTH="50%">
<A HREF="../../common/lfteam.html">G�rsely�re sayfalar�n�n bak�m�, LinuxFocus Edit�rleri taraf�ndan yap�lmaktad�r</A>
<BR><FONT COLOR="#FFFFFF">© Georges Tarbouriech , <a href="../../common/copy.html">FDL</a> <BR><a href="http://www.linuxfocus.org">LinuxFocus.org</a></FONT>
<BR><a href="http://cgi.linuxfocus.org/cgi-bin/lfcomment?lang=tr&article=article265.shtml" target="_TOP">Buray� klikleyerek hatalar� rapor edebilir ya da yorumlar�n�z� LinuxFocus'a g�nderebilirsiniz</A><BR></TD>
<TD BGCOLOR="#9999AA">
<!-- TRANSLATION INFO -->
<font size=2>�eviri bilgisi:</font>
<TABLE>
<tr><td><font size="2">en --> -- : Georges Tarbouriech <small><georges.t(at)linuxfocus.org></small></font></td></tr>
<tr><td><font size="2">en --> tr: Murat Kaplan <mkaplan(at)be.itu.edu.tr></font></td></tr>
</TABLE>
</TD>
</TR></TABLE></CENTER>
<p><font size=1>2002-12-19, generated by lfparser version 2.27</font></p>
<!-- 2pdaIgnoreStop -->
</BODY>
</HTML>